De huurtoeslag moet veranderen. Dat is het brede gevoel in de 2e Kamer. Eenvoudiger en toegankelijker. Om te voorkomen dat kwetsbare mensen de weg in het toeslagendoolhof kwijtraken. Minister de Jonge kwam met een vernieuwing van de huurtoeslag maar heeft uiteindelijk besloten om alleen nog kleinere verandering door te voeren. Is dat een zegen of een gemiste kans?
Op uitnodiging van Aedes zijn in 2021 16 essays geschreven over de betaalbaarheid van het wonen. In mijn essay hield ik een pleidooi om terug te gaan naar het systeem van objectsubsidies. Schaf de huurtoeslag af en ga corporaties weer subsidiëren. En verhoog het minimumloon. Maak op die manier de huur betaalbaar, ook zonder huurtoeslag.
Angst, ellende en apathie
Het verkleinen van het systeem van toeslagen was voor mij een belangrijke drijfveer om mijn essay te schrijven. Ik hoorde te veel horrorverhalen in mijn directe omgeving om nog blij te zijn met een wereld van toeslagen. De angst, de ellende, de apathie zijn schokkend. Wordt het geen tijd dat ook de volkshuisvesting zijn bijdrage levert in het slopen van deze systeemwereld?
Een omslag van subject- naar objectsubsidiëring wordt het niet omdat, zoals een Aedes-bestuurder mij subtiel influisterde, daarmee het hele systeem op zijn kop wordt gezet. Dat is inderdaad mijn wens, maar blijkbaar niet dat van anderen. ‘Het systeem werkt toch goed en is rechtvaardig’, zegt men dan? Ja, dat klopt. Maar als bewoner heb je te maken met een oerwoud aan regelingen. Dat moet anders, en waarom niet bij de huurtoeslag te beginnen?
Zo’n verandering zit er niet meer in. De consolidatieslag voor de huurtoeslag is daarvoor al te ver gevorderd. Maar daarmee is het probleem niet opgelost.
Onderzoekers zien ‘wirwarverzorgingsstaat‘
Amsterdamse onderzoekers gaven deze week in het Parool inzicht in het functioneren van toeslagsystemen. Hun conclusie is niet mals:
‘Dit hele systeem is vanuit goede bedoelingen opgezet, maar het pakt desastreus uit’.
Dit interview is lezenswaardig voor velen. Vooral om van te leren. Het interview geeft niet alleen een aardig beeld van het doolhof waarin mensen kunnen verdwalen. Maar het geeft ook een goed beeld van de machteloosheid van bestuurders en ambtenaren.
Machteloze bestuurders en ambtenaren
Zij komen niet veel verder dan het wijzen van mensen op het bestaan van regelingen en het voeren van gerichte campagnes. Dat de meeste mensen (digitaal) ongeletterd zijn, lijkt steeds te worden vergeten. Ik heb regelmatig geprobeerd mensen te helpen in het aanvragen van extra financiele ondersteuning. Ik werd echt gek van de complexiteit! En ik niet alleen.
Niemand wil zijn juweeltje afbouwen
Het gekke is dat niemand zich schuldig voelt. Dat is begrijpelijk want elke regeling is lovenswaardig en vanuit de goede bedoelingen opgezet. En ik begrijp dat elke afzonderlijke ‘eigenaar’ van een regeling zich verzet tegen de afbouw van hun juweeltje. Maar het geheel van regelingen kent te veel slachtoffers.
Een begin van de oplossing komt dus niet uit de volkshuisvesting. Sterker nog, ook daar ontspruiten op lokaal niveau nieuwe regelingen vooral op het gebied van energiekosten, verduurzaming en armoede. Het doolhof wordt voorlopig dus niet kleiner. Een echte systeemverandering is niet in zicht ondanks alle beloftes dat het toeslagensysteem op de schop gaat. Ik ben benieuwd waar we over tien jaar staan?
———————————-
Voor wie geen toegang heeft tot Het Parool hieronder een kopie van het interview.
strategie | positionering 