Wicked problems als uitdaging voor corporaties

Er moeten meer woningen komen. Daar is iedereen het over eens. Maar hierachter verborgen zitten een aantal echte opgaven. Hoe moeten we bouwen; hoe moeten mensen in die woningen en wijken samenleven? Wat betekent dit voor de focus van corporaties?

Maar liefst 47 sheets bevat mijn presentatie voor de Masterclass ‘bestuurder corporatie 21e eeuw’. Centraal staat de vraag naar de rol van corporaties in de samenleving, nu en in de toekomst. Met zo veel sheets helpt een samenvatting, liefst in een enkele sheet samengebracht. Dat is gelukt. In deze sheet zijn drie soorten uitdagingen te onderscheiden.

1. Circulariteit

De bouwketen moet anders worden georganiseerd. Meer modulair, conceptueel en industrieel bouwen. Ik schreef hierover al eerder in een blog over de NH Bouwstroom. Dit betekent sneller woningen bouwen met een aanzienlijk kleinere milieubelasting. Met alle potenties om circulair – dus met een gesloten kringloop – te werken. Circulariteit in de nieuwbouw ligt dus binnen handbereik. In het beheer van de bestaande voorraad zijn de opgaven nog wat groter.

2. Klimaatadaptie

De opwarming van de aarde is een feit. De gevolgen daarvan zijn ingrijpend. Voor stedelijke gebieden gebieden betekent dit ondermeer aandacht voor de ‘hittebestendige stad’. Groen, schaduw en waterberging staan daarin centraal. Dit zijn vooral stedebouwkundige vraagstukken maar het vraagt ook aandacht in de ontwerpfase van nieuwbouw en herstructurering van bestaande wijken. Het doel is met name om in wijken voldoende koele plekken te creëren (gevoelstemperatuur), stadsbreed de luchttemperatuur te verlagen en om extreem weer te kunnen op te vangen.

3. Armoede en samenlevingsopbouw

Streven naar een inclusieve samenleving en het bestrijden (en voorkomen) van armoede zijn vraagstukken die corporaties direct raken. Zeker nu de instroom van lage inkomens in corporatiebezit bijna angstaanjagende vormen aanneemt. Vraagstukken hierbij betreffen bijvoorbeeld het naar elkaar omkijken, een leefbaar inkomen of het bestrijden van criminaliteit. En voor mij nog wel het belangrijkste het voorkomen van kansarmoede. Vooral bij kinderen.

Kansarmoede is een toestand waarbij mensen beknot worden in hun kansen om voldoende deel te hebben aan maatschappelijke goederen zoals onderwijs, arbeid, huisvesting. Het gaat hierbij niet om een eenmalig feit, maar om een continue situatie die zich voordoet op zowel materiële als immateriële terreinen (bron: wikipedia)

Wicked problems

Al deze uitdagingen kunnen corporaties niet alleen oplossen. Daarvoor zijn de vraagstukken te groot en te complex. Dat vraagt om nieuwe vormen van samenwerken. Maar bovenal dat corporaties deze vraagstukken expliciet rekenen tot hun opgave, tot hun missie. Dat is dus ruimer dan alleen zorgen voor ‘goed en betaalbaar wonen’. Zou dat lukken?