‘Portaal draagt bij aan goed samenleven.’ In deze missie van Portaal komt het woord ‘wonen’ niet voor! Dirk Jan van Zeep, bestuurder van Portaal, zegt het haast triomfantelijk tegen de deelnemers van een SOM seminar*. Is dit nu uitzonderlijk of een trend?
Portaal staat hierin in ieder geval niet alleen. Een toenemend aantal corporaties start haar denken vanuit inclusie; zij streven naar buurten waar mensen zo veel mogelijk rekening houden met elkaar en naar elkaar omkijken.
De Vernieuwde Stad
Al weer bijna drie jaar geleden presenteerde De Vernieuwde Stad het boekje ‘Samen Wonen | Werken aan een inclusieve stad’. Dit was het resultaat van intensieve gesprekken en bezoeken aan wijken. Als deelnemer was dit voor mij een avontuur, een zoektocht naar iets dat zich aandient maar niet makkelijk is te vangen. We voelden dat alleen aandacht voor een betaalbare, goede woning, niet meer volstond. We wilden dat iedereen – naar vermogen – kan meedoen, maar dat die wens steeds verder buiten bereik komt. We wilden in toenemende mate aandacht geven aan de sociale effecten van de vergrijzing, de extramuralisering, de vereenzaming en van de toegenomen complexiteit van de samenleving.
Het nadenken over inclusie is inmiddels een stap verder gekomen. Vanuit het stedelijk perspectief wordt steeds meer gepraat over de ‘veerkracht van wijken’. Veerkrachtige wijken zijn wijken die kwetsbare huishoudens kunnen opnemen zonder dat de leefbaarheid hieronder leidt. CIRCUSVIS speelt een leidende rol in deze veerkracht-discussie en brengt corporatiebeleid verder dan alleen ‘maar’ aandacht voor leefbaarheid.
En Portaal laat zien dat dus ook op het niveau van visie, missie en doelstellingen stappen worden gezet. Portaal staat daarin niet alleen. Zo wil Parteon bereiken dat ‘mensen -voor wie dit niet altijd vanzelfsprekend is- ervaren dat ze ertoe doen, meedoen, en iets te kiezen hebben’. Hier wordt dus niet gestart te denken vanuit de stad of de buurt, maar vanuit het individu in haar omgeving. Daarbij wil Parteon ‘van betekenis zijn in de grote maatschappelijke vraagstukken van vandaag en morgen’.
Inclusie is een mentaliteit
Ronald Leushuis, bestuurder van Talis, omschrijft inclusie als ‘een nieuw maatschappelijk middenveld organiseren op wijkniveau‘. Voor hem is inclusie niet een nieuw institutioneel concept: ‘Inclusie is een mentaliteit gericht op kijken naar kwetsbare mensen die je niet wilt uitsluiten, om vervolgens op een lerende manier samen te werken.’
Denken vanuit inclusie, betekent niet alleen dat je anders handelt maar ook anders bouwt en beheert. Zo realiseren steeds meer corporaties ‘communities’ waarin mensen met elkaar samenleven. Soms gaat het om het samenwonen van ‘gelijken’ maar nog vaker gaat het om ‘gemengd wonen’ van verschillende doelgroepen.
Voor Portaal gaat gemengd wonen in de basis om ‘naar elkaar omkijken’; ‘Waar verschillende mensen gemotiveerd en doelbewust samen wonen, contact onderhouden, goede buur zijn en gezamenlijk activiteiten ondernemen.’ Of zoals Lieven de Key het kernachtig verwoordt: ‘building a future together’.
Doelstellingen hiërarchie
Hedy van den Berk van Havensteder is ook een bestuurder die inclusie omarmt. Dat komt ten dele tot uitdrukking in de missie: ‘Havensteder is sterk in huisvesting voor mensen met een beperkt inkomen of een kwetsbare positie in de Stadsregio Rotterdam’. Maar we zien in deze missie ook dat de woning nog vrij hoog staat in de doelstellingenhiërarchie. Omdat het ‘Havenstederplan’ loopt t/m 2021, zal er binnenkort wel een vernieuwde visie komen. Ik ben benieuwd of daarin ‘inclusie’ in de doelstellingenhiërarchie is gestegen?
En deze vraag geldt de komende jaren voor vele corporaties. Blijven ze vooral een sociale vastgoedonderneming? Of worden ze steeds meer een maatschappelijk gedreven organisatie die er voor zorgt dat mensen goed samenleven, ertoe doen en iets te kiezen hebben? Ik ben benieuwd.
.
* Som Seminar Jongerenhuisvesting 2.0
strategie | positionering 