Waarom is een corporatie geen NGO?

Waarom noemt niemand een corporatie een ‘Non Governmental Organization’ (NGO)? Ik weet het niet. En eigenlijk is NGO ook een gek woord. Je bent iets wat je niet bent, namelijk géén overheid. Maar goed, ook een corporatie is geen overheid, dus waarom dan geen NGO?

We noemen corporaties wel een ‘Maatschappelijke Onderneming’ (MO). Klinkt eigenlijk ook spannender dan NGO. Maar hebben we de begrippen ‘maatschappelijke’ en ‘onderneming’ wel voldoende geladen?

Dat ‘maatschappelijke‘ hebben we gemeenschappelijk met NGO’s: je doet iets waar maatschappelijk behoefte aan is. Althans dat hoop je. Meestal is het iets dat de markt niet oppakt.

Het begrip ‘onderneming‘ roept meestal meer vragen op. Het associeert met bedrijvigheid en winst maken. Dat klinkt juist on-maatschappelijk. Als je boos bent op corporaties roep je dat ze te veel als een onderneming worden gerund. Maar als je corporaties geen overheidssteun wilt geven, roept men juist dat ze bedrijfsmatiger moeten werken!

Is dat ‘maatschappelijke‘ en ‘onderneming‘ dan toch een onlogisch huwelijk? Laten we eens in onze historie kijken. De meeste corporaties zijn ongeveer een eeuw geleden opgericht. Particulier initiatief, private organisatie. Allerlei rechtsvormen kwamen toen nog voor. Niet alleen stichtingen en verenigingen maar ook vennootschappen en coörporaties. Veel corporaties hebben in hun archieven nog door henzelf uitgegeven aandelen liggen.

Als je dat beeld op je in laat werken, zie je dat corporaties gewoon ondernemingen waren! En wat was de essentie van hun onderneming? Ze hadden producten in de sfeer van ‘gezond en betaalbaar wonen’ waarvoor ze telkens twee partijen lieten betalen. De bewoner betaalde het ene deel. En voor het deel dat de bewoner niet kon betalen, was de overheid bereid om de corporatie te betalen.

Wat kunnen we van deze historie leren? Dat een corporatie geen producten moet leveren, waar niet voldoende voor wordt betaald. Als de bewoner het niet kan betalen, en de overheid wil niet bijbetalen, dan is het onverstandig om dergelijke producten te leveren. Doe je dat wel, dan ben je geen goede maatschappelijke ondernemer. Het staat elke onderneming natuurlijk vrij om met verlies te ondernemen. Maar dan verdwijn je vanzelf.

Zijn we daarmee alsnog aangekomen bij het onderscheid zijn tussen een NGO en een MO: een MO onderneemt en wordt betaald, een NGO consumeert en wordt gesubsidieerd? Hmm, dat klinkt ook raar. Maar wie het weet mag het zeggen.