Over de positie van een wooncoöperatie is in Nederland nog (te) weinig geschreven. Dat is jammer. Daarom doe ik een poging om een perspectief toe te voegen op basis van het inrichtingsmodel van Van de Donk | WRR.
Het inrichtingsmodel van de WRR gaat uit van drie dominante perspectieven: de staat, de markt en gemeenschappen. In het midden van deze driehoek is de maatschappelijke onderneming gepositioneerd.
De staat heeft het monopolie op geweld, wetgeving en belasting. Ze richt hiermee de natie in en houdt ze in stand. De staat organiseert het kader waarbinnen de markt, gemeenschappen en maatschappelijke ondernemingen functioneren.
Vertaling naar de woningmarkt
Laten we enkele wooninstituties in dit plaatje positioneren:
- Een woningcorporatie is maatschappelijke ondernemer die onderneemt in het ‘middenveld’. Het is een sociale dienstverlener zonder winstoogmerk. Het is gericht op ‘zorg voor anderen’. Ze functioneert vanuit een sterke institutionele inbedding.
- Een belegger in woningen is gericht op rendement, te behalen in een ‘vrije markt’. In deze markt is sprake ‘zorg voor jezelf’.
- Een wooncoöperatie is een gemeenschap van mensen. In een gemeenschap staat de ‘zorg voor elkaar’ centraal. Het is vooral relationeel ingericht en is waardengeoriënteerd.
Dit leidt tot het volgende nieuwe plaatje:
Leuke oefening en aardig plaatje, hoor ik mezelf denken. Maar wat kan je hier nu mee doen?
Derde weg
Door Cooplink wordt er naar gestreefd om van wooncoöperaties de ‘derde weg in de volkshuisvesting’ te maken, naast de koop- en de huursector. Dat kan via collectief eigendom, zoals recent de Warren en – meer dan een eeuw geleden – de nog steeds bestaande ‘De Samenwerking’ realiseerden. Eigendom heeft voordelen omdat het van grote invloed is op de mate van zeggenschap, zelfregie en continuïteit.
Omdat collectief eigendom niet altijd haalbaar of gewenst is, gaat ook veel aandacht uit naar de beheercoöperatie. Die is minder nieuw. In de jaren zeventig en tachtig zijn veel zelfbeheer projecten gerealiseerd, meestal onder de paraplu van woningcorporaties en met financiele steun van het rijk. Maar ook recent zien we nieuwe initiatieven zoals Copekcabana. Bij een beheercoöperatie worden afspraken gemaakt over bijvoorbeeld het beheer, onderhoud en woonruimteverdeling.
Gemeenschap
Een beheercoöperatie lijkt wat verder weg te staan van de ‘derde weg’. Zolang je het tenminste bekijkt vanuit het eigendomsperspectief. Mijn plaatjesoefening geeft wellicht houvast. Bij een wooncoöperatie gaat het in het plaatje om ‘zorg voor elkaar’. Om sociale cohesie en om persoonlijk welbevinden. De wooncoöperatie als een verbonden gemeenschap dus.
Positionering
Een positionering van wooncoöperatie als ‘derde weg in de volkshuisvesting’ vind ik zeer krachtig. Dat zou wellicht ondersteund kunnen worden met ‘why’ beelden. Zoals het bouwen aan gemeenschappen met de ambitie om er ‘voor elkaar’ te zijn. Volgens mij is het mogelijk om deze positioneringsvraag verder uit te diepen. Om hiermee alle mensen te steunen die een wooncoöperatie willen realiseren. En om alle bestuurders in het land te inspireren om de ‘derde weg in de volkshuisvesting’ te omarmen.
Ik ben benieuwd of mijn plaatje hierbij helpt.
———————-
BLOGS LÉON BOBBE 