We moeten meer stil staan bij de betekenis en de geest van een plek. Op die manier moet ook het noorden van Nederland worden bestudeerd. Juist omdat in het noorden de ruimte is voor het experiment en voor innovaties als het gaat om de grote maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie en verduurzaming van de voedselproductie.
Deze oproep stond centraal in de oratie van Hoogleraar Zef Hemel op 24 maart in Groningen. De zaal waarin de oratie werd uitgesproken, is ouderwets imponerend. Maar mijn zwager wees me op de muurschildering van Wout Muller. Die was niet oud, en bevat bovendien knipogen naar het verleden en de toekomst. Wat het lijkt, komt hier dus niet overeen met wat het is.
Zef Hemel is altijd inspirerend. Al verhalend neemt hij je mee in oude en nieuwe denklijnen en perspectieven. Deze keer gebruikt hij de wandelingen van Van Gogh en Matsuo Bashō als inspiratiebron. En ook Zef Hemel gaat gedurende vijf jaar door de de gehele regio wandelen om beelden te verzamelen en verhalen van mensen te horen. Dit vanuit de overtuiging dat je ‘in het noorden de toekomst al kunt zien: een duurzame toekomst’.
Zef Hemel gebruikt daarbij graag uitdagende perspectieven. Zo maakt hij gebruik van de indeling die oud-rijksbouwmeester Floris Alkemade heeft gemaakt in zijn ‘De emancipatie van de periferie’ (2016).
“De periferie zal een voortrekkersrol moeten nemen.”
Alkemade klieft Nederland in tweeën: centraal Nederland als een uitvergrote Randstad tot aan Brabant toe en Noord Nederland als de periferie waarvoor een ‘omgekeerde agenda’ voor zou moeten gelden. Alkemade ageert hiermee tegen de focus van planners op de stadscentra en pleit hij voor het benutten van de dynamiek en ruimte die de periferie biedt.
Onwezenlijk
Zo vlak na de grote verkiezingsoverwinning van BBB klinkt de voorspelling van Zef Hemel wat onwezenlijk. Weinig wijst er op dat vanuit de periferie de verduurzaming wordt aangejaagd. Of is deze overwinning juist de bevestiging van Alkemade’s analyse waarin hij tegenover het stadsdenken een ander perspectief plaatst.
Symbiotische relatie
Iets in mij zegt dat Zef Hemel weleens gelijk kan krijgen. De periferie eist haar eigen toekomst op. Niet tégen De de ‘uitvergrote Randstad’ maar in wat ik zie als een symbiotische relatie.
Smalle weg
Zef Hemel bewandelt de komende tijd ‘De smalle weg naar het duurzame noorden’. Ik wandel in gedachten mee en ben benieuwd naar de nieuwe ver- en dichtbijgezichten die dit oplevert.
strategie | positionering 