Het is nog maar enkele maanden geleden dat toenmalig Aedes-voorzitter Martin van Rijn constateerde dat ‘corporaties op een muur afrijden in de hoop dat deze op tijd is afgebroken’. Ondertussen rekenden knappe koppen uit wanneer de corporatiesector tegen die muur zou aanrijden. Daarvoor werd het Duurzame Prestatie Model (DPM) uitgevonden. Daarmee zou de overheid op tijd kunnen bijspringen of zouden corporaties, als dat niet gebeurde, op tijd kunnen remmen.
Het model creëert een schijnzekerheid; dat beseffen we sinds kort. Het voornemen van het kabinet om twee jaar lang de sociale huren te bevriezen, maakt in één klap van het DPM een naïef relikwie. Want deze huurbevriezing had niemand ingerekend. Dat is natuurlijk altijd het probleem met modellen: ze werken zolang de wereld meewerkt om het in stand te houden. In plaats van dat de muur wordt afgebroken, is er nu een tweede muur voorgezet waarvoor acuut gas moet worden teruggenomen.
Hopeloze poging
Het DPM is indertijd ontwikkeld vanuit de wetenschap dat sociale huur niet zonder subsidies kan. Het DPM was eigenlijk een oefening om te zien hoe lang corporaties het zonder subsidies volhouden. Doet me denken aan mijn hopeloze pogingen om zo lang mogelijk onder water te blijven. Vroeg of laat had ik toch weer zuurstof nodig!
Misschien moeten we het kabinet wel dankbaar zijn. Nu wordt acuut zichtbaar dat sociale huur niet zonder subsidies kan. Alle ambities op het gebied van nieuwbouw en verduurzaming kunnen nu op de schroothoop. Onze kinderen moeten vele jaren langer thuis blijven wonen of een zwervend bestaan gaan leiden. Voor corporaties resteert maar één antwoord: woningen verkopen. Zo eten corporaties zichzelf op.
Atlantic Wall
Daarmee komt de verantwoordelijk voor de woningnood volledig bij de Rijksoverheid te liggen. De markt gaat het niet redden. En de corporaties kunnen hun schuldenberg niet meer laten stijgen. Sommigen roepen nog vertwijfeld dat de vennootschapsbelasting voor corporaties moet vervallen. Dat compenseert het verlies aan huurinkomsten door de huurbevriezing. Daarmee kunnen we de tweede muur weer afbreken. Maar helaas verandert dat niets aan die eerste muur van Martin van Rijn. Die staat er nog steeds als een soort Atlantic Wall.
Voor dit kabinet was de woningnood één van de urgentste vraagstukken om op te lossen. Die ambitie hoeven we dus niet meer serieus te nemen. De huurbevriezing legt het hele systeem plat en werkt heel lang door. Natuurlijk stellen corporaties alles in het werk om dit rampenbeleid in het parlement te blokkeren. Maar misschien moet we ook de lange termijn effecten omarmen: corporaties worden niet meer opgezadeld met steeds meer geldleningen en niemand kan de corporaties nog iets verwijten. De schuld ligt volledig bij de regering. Nu maar hopen dat dit kabinet heel snel in elkaar stort. En dat er een nieuwe regering komt die het subsidiëren van sociale woningbouw wel vanzelfsprekendheid vindt.
.
Blogs van Léon Bobbe als eerste in jouw mailbox? Schrijf je hier in.
BLOGS LÉON BOBBE 